1.3 คุณลักษณะของเว็บไซต์ที่ดี
ตัวอย่างปัญหาที่เกิดจากการออกแบบเว็บที่กล่าวไว้ข้างต้น สามารถชี้ให้เห็นถึงข้อบกพร่องในกระบวนการพัฒนาเว็บไซต์ในขั้นตอนของการออกแบบโครงร่างเว็บเพจ และการออกแบบรูปลักษณ์ของเว็บเพจได้เป็นอย่างดี ซึ่งข้อบกพร่องนี้เองที่เป็นสาเหตุให้ลดทอนประสิทธิภาพการใช้งานเว็บของผู้ใช้ลง ดังนั้น หนังสือเล่มนี้จึงได้เสนอแนวทางการพัฒนาเว็บเพื่อแก้ไขข้อบกพร่องดังกล่าว โดยมุ่งเน้นการออกแบบเว็บเพื่อรองรับประสิทธิภาพด้านการใช้งานของผู้ใช้ หรือที่เรียกว่า “Web Usability” เป็นพื้นฐานสำคัญ โดยสามารถนิยามคุณสมบัติของคำว่า “Web Usability” ไว้ดังนี้
คำว่า “Usability” หมายถึง คุณภาพหรือประสิทธิภาพของงาน ที่ช่วยสร้างความพึงพอใจให้กับผู้ใช้ โดยประสิทธิภาพของงานวัดจากคุณลักษณะ 5 ประการ ได้แก่
ความสามรถในการเรียนรู้ (Learnability) พิจารณาจากเวลาที่ผู้ชมเว็บไซต์เรียนรู้วิธี
การใช้งานเครื่องมือ และส่วนประกอบต่างๆบนหน้าเว็บ เมื่อเข้ามาใช้งานเว็บนี้เป็นครั้งแรก
ประสิทธิภาพการใช้งาน (Efficiency) พิจารณาจากเครื่องมือบนหน้าเว็บสามารถใช้งานได้จริงและความคล่องแคล่วของผู้ใช้งาน เมื่อได้เรียนรู้วิธีการใช้งานเครื่องมือแล้ว
ความสามารถในการจดจำ (Memorability) หากผู้ใช้ไม่ได้ใช้งานหน้าเว็บนี้ในระยะเวลาหนึ่ง จากนั้นเมื่อกลับมาใช้งานอีกครั้งยังคงจดจำวิธีใช้งานเครื่องมือต่างๆ และสามารถใช้งานได้อย่างคล่องแคล่วอยู่อีกหรือไม่
ข้อผิดพลาดจากการใช้งาน (Error) พิจารณาจากจำนวนข้อผิดพลาดที่เกิดขึ้นระหว่างปฏิบัติงาน ซึ่งอาจเกิดจากตัวผู้ใช้เองหรือเกิดจากเครื่องมือก็ตาม รวมทั้งวิธีการแก้ไขเมื่อเกิดข้อผิดพลาดขึ้น
ความพึงพอใจของผู้ใช้งาน (Satisfaction) เป็นผลลัพธ์ที่เกิดจากคุณลักษณะทั้ง 4 ประการ กล่าวคือ เครื่องมือใช้งานง่าย มีประสิทธิภาพ ผู้ใช้เรียนรู้ได้เร็ว มีข้อผิดพลาดที่เกิดจากการใช้งานน้อย และสามารถค้นหาข้อมูลที่ต้องการได้ ลักษณะเช่นนี้จะสร้างความพึงพอใจให้กับผู้ใช้ได้
จากคุณลักษณะทั้ง 5 ประการที่กล่าวมาข้างต้น สามารถสรุปคำนิยามของ Web Usability ได้ดังนี้
Web Usability หมายถึง ประสิทธิภาพหรือคุณภาพของเว็บที่สร้างความพึงพอใจให้กับผู้ใช้งาน ซึ่งประกอบด้วยคุณลักษณะสำคัญ คือ เครื่องมือบนหน้าเว็บต้องสามารถใช้งานได้ง่าย ใช้งานได้จริง ให้ผลลัพธ์ตรงตามความต้องการของผู้ใช้ภายในระยะเวลารวดเร็ว และมีจำนวนข้อผิดพลาดน้อยที่สุด
ตัวอย่างการออกแบบเว็บไซต์ที่ดีต้องประกอบด้วยคุณสมบัติหลายประการ เช่น ครอบคลุมกลุ่มผู้ใช้งานเว็บทุกระดับ กล่าวคือ สามารถใช้งานง่ายสำหรับผู้ใช้มือใหม่ และมีเครื่องมืออำนวยความสะดวกสำหรับผู้ใช้งานที่มีความเชี่ยวชาญมากกว่า ยกตัวอย่างเว็บซื้อขายสินค้า ที่หน้า Home Page อาจสร้างลิงค์ที่ข้อความ “วิธีการสั่งซื้อ” เพื่อเชื่อมโยงไปยังหน้าเว็บอธิบายวิธีสั่งซื้อสินค้าสำหรับผู้ที่ยังไม่เคยใช้งานเว็บนี้มาก่อน ในขณะเดียวกันก็สร้างสัญลักษณ์ไอคอน (Icon) “รถเข็น” ที่ Home Page ด้วย เพื่อผู้ให้ผู้ที่เคยใช้งานเว็บนี้แล้ว สามารถเชื่อมโยงมายังหน้าสั่งซื้อสินค้าได้โดยตรง เป็นต้น
นอกจากนี้ เว็บเพจจะต้องมีเนื้อหาหรือสารสนเทศที่สมบูรณ์ โดยนักพัฒนาเว็บต้องแสดงวัตถุประสงค์ของเว็บให้ชัดเจนว่านำเสนอในเรื่องใด และควรมีสารสนเทศหรือข้อมูลใดบ้างที่ผู้ชมเว็บไซต์คาดว่าจะได้รับ เช่น ข้อมูลรายละเอียดสินค้า ราคา สถานที่วางจำหน่าย หรือวิธีสั่งซื้อ เป็นต้น รวมทั้งต้องมีการจัดการวิธีนำเสนอข้อมูล ทั้งในส่วนการจัดวางองค์ประกอบ การเลือกใช้เทคโนโลยี และกลยุทธ์ที่จะช่วยสร้างโอกาสให้มีผู้เข้าเยี่ยมชมเว็บไซต์มากขึ้นด้วย (รายละเอียดจะกล่าวถึงในบทที่ 2) การออกแบบเว็บไซต์ที่ดี นอกจากจะช่วยเพิ่มโอกาสในการสร้างผลกำไรทางธุรกิจให้กับองค์กรแล้วยังช่วยลดปัญหาการใช้งานเว็บที่สร้างรำคาญหรือรบกวนผู้ใช้งานเว็บไซต์ และยังเป็นการพัฒนาประสบการณ์การใช้งานเว็บของผู้ชมเว็บไซต์ด้วย